Klachten en specifieke aandoeningen
Wat zijn de klachten?
Jeuk, branden, gevoel alsof er wat in het oog ziet en pijn. Het klinisch beeld kan bestaan uit: lichtschuwheid, tranen, ooglidkramp, roodheid, zwelling van het slijmvlies (follikels, papillae) en afscheiding (waterig, slijmerig, etterig, draderig of bloedig). De ontsteking kan voorkomen bij andere oogaandoeningen, bijvoorbeeld een ooglid- en/of hoornvliesontsteking.
Een chronische infectieuze conjunctivitis is vaak het gevolg van een ooglidrandontsteking (blepharitis), en wordt veroorzaakt door ziekmakende stafylococcen, die vanaf de ooglidrand in de conjunctivale zak terechtkomen.
Oorzaken: De meest voorkomende oorzaak is een infectie met een virus of een bacterie. Ook een allergie, het "droge ogen" syndroom of irriterende stoffen in de omgeving kunnen een rood oog veroorzaken.
Niet-infectieus:
- mechanisch/irritatie: bijv. een vuiltje, ijzerpartikels, rook, chloor, oogharen
- fysisch-chemisch: bijv. straling (hoogtezon, lassen) en verbranding (etsing met zuur...)
- allergisch: bijv. hooikoorts, pollen, zachte contactlenzen, medicamenten (toxisch), vernale keratoconjunctivitis, giant cell papillaire conjunctivitis bij contactlenzen-allergie
- droge ogen: bijv. keratoconjunctivitis sicca
Infectieus:
- bacteriën: bijv. Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus en -epidermidis, Moraxella catarrhalis, en de Gonococcus
- virussen: bijv. herpes infecties en adenovirus (epithelial keratoconjunctivitis
- Chlamydia: bijv. trachoom
- schimmels, parasieten
Welke specifieke aandoeningen zijn er? Welke klachten, behandeling en preventie horen daarbij?
Acute bacteriële conjunctivitis:
Deze bacteriële aandoening komt het vaakst voor en geneest meestal spontaan (60% geneest spontaan binnen 5 dagen). Het begint meestal met acute roodheid, branderig gevoel, en vaak zijn beide ogen aangetast. Soms begint de aandoening in het andere oog enkele dagen later. Er is een etterige afscheiding, en de oogleden zijn vaak dichtgeplakt 's morgens. Als behandeling worden vaak antibiotische oogdruppels en/of zalf voorgeschreven om het herstel te versnellen en de klachten te verminderen.
Virale conjunctivitis:
Veroorzaakt een waterige afscheiding, en slijmvorming. Dit gaat vaak gepaard met een rauwe keel en loopneus, net als bij een verkoudheid of griep. Deze verschijnselen duren 1 tot 3 weken. Het komt vaak bij meerdere personen in de omgeving tegelijkertijd voor (epidemisch). Er is het adenovirus, de herpes simplex infectie, en de herpes zoster infectie. Bij een virale conjunctivitis hebben antibiotica geen effect. Soms is het nodig te druppelen met ontstekingsremmende medicatie, bijv. met een cortico-steroïd.
Irritatie-conjunctivitis:
Irritatie van de ogen komt regelmatig voor, bijv. in een omgeving met onvoldoende ventilatie (airco, rook), door irriterende deeltjes of voorwerpen (stofjes, oogharen), of door chloor in zwembaden. Irriterende stoffen geven voornamelijk sterke, waterige afscheiding en eventueel daarna een rood oog. Het "droge ogen" syndroom geeft pijnlijke, rode slijmvliezen, soms met lichtschuwheid en door de irritatie juist heftige tranenvloed (een veel voorkomende klacht bij droge ogen is juist een tranend oog).
De ogen kunnen ook vermoeid raken, branderig aanvoelen en rood worden bij oververmoeidheid of langdurig turen naar een beeldscherm. Droge ogen kunnen behandeld worden met kunsttranen. Er zijn vele soorten oogdruppels, zalven, gels en sprays te verkrijgen. Goede kunsttranen bevatten hyaluronzuur, en bevatten geen bewaarmiddelen.
Allergische conjunctivitis:
Deze ontsteking geeft vaak jeukende en branderige ogen met waterige-slijmerie afscheiding, slijmvlieszwelling en gezwollen oogleden. Het oog is wisselend matig tot hevig rood. Er zijn verschillende oorzaken, zoals allergie aan graspollen, hooikoorts, ..., vernale keratoconjunctivitis, atopische conjunctivitis, toxische conjunctivitis (bijv. aan bewaarmiddelen in oogdruppels). Deze conjunctivitis kan behandeld worden met druppels tegen allergie, bijv. met anti-histaminica.
Fysisch-chemisch:
Voorbeelden zijn oogirritatie door straling (hoogtezon, lassen) en verbranding (etsing met zuur) bij werkongevallen
Verlittekende (cicatriciële) conjunctivitis:
Bij deze aandoening staat de littekenvorming van de slijmvliezen op de voorgrond. Deze vorm komt zelden voor. Pemphigoïd is een auto-immuun aandoening (stoornis in het afweersysteem van het lichaam) van het slijmvlies. Dit kan het mondslijmvlies en oogslijmvlies aantasten.
De oogafwijking wordt ook wel "ocular cicatricial pemphigoid" genoemd. De oogproblemen kunnen bestaan uit: een langzaam ontstane niet-specifieke conjunctivitis met diffuse roodheid, irritatie, tranen, branderig gevoel, littekenvorming tussen het slijmvlies van het ooglid en de oogbol (symblepharon genoemd), afwijkende stand van de ooglidharen, ooglidontsteking, verlittekening tussen het bovenste en onderste ooglid (ankyloblepharon), diverse hoornvliesafwijkingen. Stevens-Johnson syndroom is een zeldzame aandoening van het ooglid en slijmvlies, vaak op een hevige reactie op medicatie.